Pompa ciepła i fotowoltaika – czy warto łączyć obie instalacje?

Coraz więcej domów wykorzystuje zarówno pompę ciepła, jak i fotowoltaikę. Jakie korzyści przemawiają za takim połączeniem? Czy panele fotowoltaiczne zasilą system grzewczy przez cały rok? Jaka fotowoltaika będzie odpowiednia do pompy ciepła? Zobacz, co warto wiedzieć o łączeniu obu instalacji.

Fotowoltaika i pompa ciepła – czy warto wykorzystać obie instalacje?

Połączenie pompy ciepła i fotowoltaiki to wyjątkowo ekologiczne, a do tego energooszczędne rozwiązanie. Energia pochodząca z kolektorów słonecznych zasili bowiem sprężarkę pompy ciepła, co pozwala ograniczyć do minimum koszty ogrzewania domu i podgrzania ciepłej wody użytkowej.

System taki ma też wiele innych zalet, takich jak:

• większa niezależność energetyczna;
• praktyczna bezobsługowość i niska awaryjność;
• wykorzystanie niemal wyłącznie odnawialnych źródeł energii.

Głównym minusem łączenia obu instalacji są natomiast stosunkowo wysokie koszty zakupu i montażu wszystkich urządzeń. Minimalne wydatki eksploatacyjne oraz dofinansowania (np. z takich programów jak Czyste Powietrze, Mój Prąd, Moje Ciepło czy Ciepłe Mieszkanie) sprawiają jednak, że rozwiązanie takie ciągle będzie bardzo opłacalne.

Według wyliczeń polskich badaczy z AGH [1] inwestycja zwróci się po 11-14 latach. Może wydawać się, że to długo, ale żywotność systemu pompa ciepła i fotowoltaika wynosi zwykle nie mniej niż 25 lat, a czasem znacznie więcej, co oznacza minimum kilkanaście lat niemal darmowego ogrzewania.

Jaka fotowoltaika do pompy ciepła będzie odpowiednia?

Pompa ciepła i fotowoltaika będą tym bardziej opłacalne, im większa część energii elektrycznej, która zasila system grzewczy, pochodzi z paneli fotowoltaicznych. Najlepiej, jeśli instalacja solarna pokryje całość zapotrzebowania na prąd pompy ciepła (a jeżeli warunki zabudowy na to pozwalają, także pozostałe zapotrzebowanie na energię elektryczną w domu). Jak więc dobrać moc fotowoltaiki do pompy ciepła?

Gdy pompa ciepła działa już jakiś czas, w pierwszej kolejności należy odczytać roczne zużycie energii z licznika. Następnie zaś oszacować rzeczywistą wydajność fotowoltaiki z uwzględnieniem zasad rozliczania energii zwracanej do sieci i odbieranej w późniejszym terminie (będzie to konieczne, bo panele PV dostarczają więcej energii latem niż w sezonie grzewczym, kiedy kolei pompa ciepła potrzebuje jej najwięcej).

W dużym uproszczeniu można przyjąć, że na każde 1000 kWh zużycia przez pompę ciepła, powinno przypadać około 1 kWp mocy instalacji solarnej. Obliczenia w konkretnych przypadkach warto jednak zostawić profesjonalistom.

Szczególnie wtedy, gdy zarówno pompa ciepła, jak i fotowoltaika będą dopiero instalowane. W takiej sytuacji najpierw trzeba bowiem wyliczyć, ile wyniesie prawdopodobne, roczne zużycie energii danej pompy ciepła. Moc instalacji solarnej można też wprawdzie próbować oszacować na podstawie mocy pompy ciepła, niemniej wynik zależy od tego, jakie założenia przyjmiemy.

Czy pompa ciepła opłaca się bez fotowoltaiki?

Chociaż pompa ciepła i fotowoltaika najlepsze efekty dają łącznie, sama pompa ciepła bardzo często również będzie opłacalnym rozwiązaniem. Na zakup i instalację nadal można też uzyskać wysokie dofinansowania.

Co więcej, urządzenia są wyjątkowo energooszczędne, co w sytuacji rosnących cen prądu, lecz także gazu i innych paliw grzewczych, ma ogromne znaczenie. Wydajność dobrej pompy ciepła może w skali roku wynosić od 300% do nawet 400%. Oznacza to, że zużycie prądu przez urządzenie będzie 3-4 razy niższe niż w przypadku ogrzewania elektrycznego.

Wysokiej jakości powietrzne pompy ciepła o bardzo dobrych parametrach oferuje na przykład firma Immergas. (sprawdź na <https://www.immergas.pl/). Oferta obejmuje rozwiązania typu split i monoblok, a także hybrydowe pompy ciepła, czyli połączenia pompy ciepła z kondensacyjnym kotłem gazowym.

[1] Artykuł Mariusza Trela i Anny Dubiel pt. „Net-Metering vs. Net-Billing from the Investors Perspective – Impacts of Changes in RES Financing in Poland on the Profitability of a Joint Photovoltaic Panels and Heat Pump System” opublikowany w listopadzie 2021 roku w czasopiśmie „Energies” wydawnictwa MDPI.