Do czego służą zawory zaporowo-zwrotne?

Instalacje przemysłowe oparte na rurociągach szeroko wykorzystywane są w różnorodnych dziedzinach przemysłowych i nie tylko. Służą one transportowaniu substancji o różnych właściwościach, przeznaczeniu, stanie skupienia i stopniu niebezpieczeństwa. Aby instalacja taka funkcjonowała prawidłowo i bezpiecznie – a więc by nie dochodziło do sytuacji tak zwanego strumienia powrotnego czynnika roboczego, a także by istniała możliwość otwierania i przerywania jego przepływu – stosuje się specjalne zawory zaporowo-zwrotne.

Współczesne instalacje rurociągowe przystosowywane są do sprawnego i bezpiecznego przesyłu substancji różnego typu. Mowa tu na przykład o wodzie, paliwach ropopochodnych, wodzie morskiej, parze wodnej, a także innych neutralnych mediach gazowych i ciekłych. Aby ich transport był w pełni bezpieczny dla ludzi jak i całej instalacji, a przepływ sprawny i pozbawiony awarii i strat w zasobach, stosuje się wiele elementów infrastrukturalnych, które odpowiadają za poszczególne kwestie dotyczące pracy rurociągu.

Jednym z takich elementów są zawory zaporowo-zwrotne.

Zawory zaporowo-zwrotne – funkcje

Zawory zaporowo-zwrotne, jak sama ich nazwa wskazuje, pełnią w instalacjach dwie role:

• zaworów zaporowych,
• oraz zaworów zwrotnych.

Oznacza to, że zarówno chronią rurociągi przed tak zwanym strumieniem powrotnym czynnika roboczego – czyli uniemożliwiają transportowanym substancjom ruch w stronę przeciwną niż zamierzona, jak i stanowią elementy otwierające i zamykające przepływ czynnika roboczego – czyli po prostu pozwalają zatrzymać przepływ mediów i na nowo go uruchomić w dowolnym momencie pracy.

To połączenie dwóch funkcji w jeden mechanizm sprawia, że montaż, konserwacja i działanie instalacji są o wiele sprawniejsze niż w przypadku zaworów funkcjonujących oddzielnie. Spore znaczenie mają tu również kwestie ekonomiczne.

Warto przy tym pamiętać, że zawory tego typu – z uwagi na swoje powyższe cechy – nie są w stanie zastąpić zaworów regulacyjnych. Oznacza to, że za ich pomocą nie będziemy w stanie modulować ilości i ciśnienia strumienia przesyłanych substancji. W fachowej nomenklaturze mówimy tu o braku możliwości dławienia przepływu.

Zawory zaporowo-zwrotne – gdzie znajdą zastosowanie?

Generalnie mówiąc – zawory te stosuje się w różnorodnych instalacjach przemysłowych składających się z rurociągów. Ich zastosowanie uzależnione jest jednak od paru czynników, z których wymienić możemy przede wszystkim:

• rodzaj czynnika roboczego (a więc typ transportowanej substancji),
• temperaturę przesyłanych mediów,
• oraz ciśnienie nominalne panujące wewnątrz rurociągów.

Każda z tych kwestii będzie miała wpływ przede wszystkim na rodzaj materiałów, z których wykonane będą zawory, a także sposób ich montażu – a więc to, czy powinny być one instalowane za pomocą połączeń gwintowanych, spawanych czy też kołnierzowych.

Najbardziej uniwersalne zawory, z których przemysłowcy korzystają najczęściej i najszerzej, stosowane są w instalacjach, które cechują się ciśnieniem nominalnym mieszczącym się w zakresie od PN6 do PN500, oraz temperaturą wynoszącą maksymalnie 650 stopni Celsjusza.

Chcąc zamontować zawory zaporowo-zwrotne w instalacjach, w których ciśnienie nominalne oraz maksymalna dopuszczalna temperatura przekraczają powyższe wartości, należy skonsultować się z dostawcą lub producentem zaworów. Najpewniej będą musiały być zastosowane zawory wykonane z materiałów lepiej dostosowanych do trudnych warunków pracy.

Artykuł przygotowano we współpracy z MMR Group.