Praktyczne aspekty sporządzania taryf dla ciepła. Regulacje, zasady kalkulacji, procedury

Powrót do kalendarium Ostatnia aktualizacja: 2013-08-13

Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszystkie przedsiębiorstwa energetyczne (także przedsiębiorstwa nie podlegające obowiązkowi uzyskania koncesji) mają obowiązek ustalania taryf na zasadach określonych w ustawie Prawo energetyczne. Stanowi ono, że przy opracowywaniu taryfy dla ciepła przedsiębiorstwo winno uwzględnić następujące zasady z art. 45:

taryfa dla ciepła powinna zapewniać pokrycie uzasadnionych kosztów działalności przedsiębiorstwa energetycznego w zakresie: wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu ciepłem, kosztów modernizacji, rozwoju i ochrony środowiska,
taryfa dla ciepła powinna zapewniać ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen,
różnicowanie cen i stawek opłat określonych w taryfach dla ciepła dla różnych grup odbiorców powinno być stosowane wyłącznie ze względu na uzasadnione koszty spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej,
stawki opłat za usługi przesyłowe powinny być skalkulowane w taki sposób, aby udział opłat stałych za świadczenie usług przesyłowych na wytwarzaniu w łącznych opłatach za te usługi dla danej grupy odbiorców nie był większy niż rzeczywisty udział kosztów stałych w całości kosztów wytwarzania (rozporządzenie z 2010 r.)

Nie precyzyjne zapisy zarówno samego Prawa Energetycznego jak i rozporządzeń wykonawczych powodują, iż praktyka w zakresie kalkulacji taryf jak i późniejszy proces zatwierdzani stawiają przedsiębiorstwa energetyczne w dość niewygodnej sytuacji.

Podstawowym elementem wniosku taryfowego są koszty uzasadnione dotyczące działalności przedsiębiorstwa energetycznego w zakresie prowadzonej działalności. Definicja kosztów uzasadnionych stwarza realne problemy zarówno dla przedsiębiorstw jak i regulatora. Istotną pozycją kosztową, poza kosztami paliwa są koszty tzw. osobowe. Również i w tym przypadku mamy do czynienia z praktyką, która wymusza dokumentowanie przyjętych wzrostów płac np. tylko w zakresie wynikającym z zawartych porozumień z organizacjami związkowymi działającymi w przedsiębiorstwie. Bardzo trudno przekonać PURE do argumentu, iż wzrosty wynagrodzeń w ramach prowadzonej działalności koncesjonowanej są skutkiem zachodzących zmian w zakresie struktury prowadzonych rodzajów działalności.

Stosowana przez regulatora praktyka nie pozwala również ujmować planowanych kosztów odsetek w przypadku gdy przedsiębiorstwu w trakcie procesu taryfikacji wygasła umowa kredytowa a nowej umowy jeszcze nie zawarto z bankiem finansującym.

Kwestionowane przez URE są również koszty finansowe wynikające z kredytów obrotowych, które nie posiadają sprecyzowanych rat i odsetek.

Bardzo istotnym elementem jest kwestia zwrotu z zaangażowanego kapitału i prawnych możliwości jego wykorzystania w praktyce. Pomimo legislacyjnych możliwości kalkulowania w taryfach zwrotu z zaangażowanego kapitału w praktyce przedsiębiorstwa napotykają duże trudności w skutecznym egzekwowaniu swoich praw w tym zakresie. Rozporządzenie wykonawcze w sposób bardzo ogólny reguluje sposób jego obliczania.

Przy kalkulacji zwrotu należy w szczególności bowiem uwzględniać:

warunki panujące na rynkach finansowych i wynikający z nich poziom stóp procentowych, ocenę ryzyka wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo energetyczne, a także wartość aktywów przedsiębiorstwa, która jest faktycznie zaangażowana w działalność gospodarczą związaną z zaopatrzeniem w ciepło i energię elektryczną
oszczędności uzyskane w wyniku obniżenia kosztów działalności przedsiębiorstwa energetycznego wynikające z poprawy efektywności jego funkcjonowania
poziom cen ciepła z alternatywnych źródeł ciepła, które mogłyby być w sposób ekonomicznie i technicznie uzasadniony wykorzystane w celu pokrycia zapotrzebowania na to ciepło
planowane aktywa przedsiębiorstwa energetycznego w okresie obowiązywania taryfy

Biorąc pod uwagę powyższe wymagania należy stwierdzić, iż jest to katalog przykładowy i otwarty a więc dający regulatorowi prawo do interpretacji i stawiania dodatkowych warunków. W obecnych uregulowaniach brak jest realnej gwarancji zwrotu w dłuższym horyzoncie czasowym. Tymczasem działalność energetyczna charakteryzuje się stosunkowo długimi okresami zwrotu a sposób kalkulacji tego elementu w taryfie jest obarczony dużym ryzykiem i niepewności co do utrzymania tego poziomu w przyszłości.

Każde z przedsiębiorstw powinno dołożyć wszelkich starań aby opracować najlepszy model ustalania taryf uwzględniający zarówno potrzeby własne, wymogi prawa i PURE, jak również zapewniający odbiorcom bezpieczny komfort cieplny przy jednoczesnym zachowaniu możliwie najniższego poziomu cen. Biorąc pod uwagę nowe zasady wprowadzone przez PURE względem zwrotu z kapitału na lata 2013 – 2015, wymogi ustawy o efektywności energetycznej i obowiązki względem CO2 - opracowanie „taryfy doskonałej" nie jest prostą sprawą.

Jak zatem sporządzić taryfę uwzględniając wymogi prawa oraz interesy własne i odbiorców? Jak nie narazić się na kontrolę URE? Co zrobić by w taryfie pokrywać koszty nie tylko najbardziej pilne i niezbędne, ale również te związane z inwestycjami, modernizacją i rozwojem infrastruktury? Jakie są planowane zmiany regulacyjne, które będą wpływ na metodologię sporządzania taryf?
Na te i inne pytania odpowiedzą eksperci podczas specjalistycznego warsztatu „Praktyczne aspekty sporządzania taryf dla ciepła. Regulacje, zasady kalkulacji, procedury", które odbędą się w dni 26 września 2013 roku w Warszawie.

Najważniejsze zagadnienia:

kluczowe regulacje mające wpływ na zasady oraz kształtowanie się się taryf dla ciepła
zwrot kapitału w taryfie – sposoby jego prawidłowego ujęcia w świetle zmian wprowadzonych przez PURE na lata 2013 – 2015
zasady obliczania zwrotu z kapitału zaangażowanego
procedury opracowywania winsoku o zatwierdzenie lub zmianę taryfy – procedury i postępowanie administracyjne
bilans ciepła, planowanie kosztów oraz ich uwzględnianie w kalkulacji taryf
kalkulacja cen i stawek dla poszczególnych odbiorców oraz symulacja zmian w obciążeniach odbiorców po ich wprowadzeniu
panel symulacyjny dotyczący korelacji poszczególnych wielkości taryfowych.
planowanie kosztów uzasadnionych – modernizacje, koszty działalności koncesjonowanej oraz koszty pośrednie, obowiązki związane z efektywnością energetyczną koszty związane z emisjami CO2
ujęcie w planach taryfowych obowiązku dotyczącego ponoszenia opłat zastępczych wynikających z ustawy o efektywności energetycznej z 15 kwietnia 2011 r.
umieszczenie opłaty zastępczej wynikające z Ustawy o efektywności energetycznej
praktyczne podejście do Informacji Prezesa URE nr 9 oraz 10/2013 w kontekście odzwierciedlenia w kalkulacjach wytycznych dotyczących zasad i sposobu ustalania oraz uwzględniania w taryfach dla ciepła zwrotu z kapitału na lata 2013-2015
rozliczenia z odbiorcami ciepla
planowane przepisy dotyczące likwidacji obowiązku przedłożenia taryfy do zatwierdzenia Prezesowi URE – na jakich zasadach i dla kogo?
nowe środki kontroli następczej nad taryfami niepodlegającymi zatwierdzeniu, kary.